Hiểm họa từ xúc xích, lạp xưởng

Nitrite trong xúc xích, lạp sườn là chất bảo quản thực phẩm có thể gây thiếu máu, ung thư, thậm chí tử vong cho người tiêu dùng. Vậy phòng tránh chúng bằng cách nào?

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thực phẩm phổ biến là thịt, cá, phô mai, nước giải khát… chứa chất bảo quản nguy hiểm. Đó là các hợp chất nitrat như diêm tiêu (kali nitrat KNO3), kali nitrite (KNO2), natri nitrat (NaNO3 ), natri nitrite (NaNO2) được dùng để giữ tươi, giữ màu, tạo màu sắc hấp dẫn và ngăn chặn vi khuẩn phát triển. Tuy nhiên, bản thân chất bảo quản này lại dễ dẫn đến ngộ độc thực phẩm và gây các bệnh nguy hiểm.

Chất nitrite gây thiếu máu và ung thư
Muối nitrat khi vào cơ thể người, tham gia phản ứng oxy hóa khử ở dạ dày và đường ruột dưới tác dụng của các men tiêu hóa, sinh ra chất nitrite rất độc. Nitrit có tác dụng oxy hóa hemoglobin của hồng cầu, biến hemoglobin thành methemoglobin không còn chức năng hô hấp nữa.

Người trưởng thành có men khử nitrat, nên khó có thể kích hoạt quá trình phân giải nitrat thành nitrite. Nhưng trẻ em - do hệ thống tiêu hóa có độ pH cao - chưa hình thành men khử này. Vì vậy, trẻ em dưới 12 tháng tuổi, đặc biệt dưới 6 tháng tuổi, nếu dùng nguồn nước hoặc rau quả có hàm lượng nitrat cao dễ bị ngộ độc, gọi là hội chứng "blue baby".

Trẻ em mắc chứng bệnh này thường xanh xao gầy yếu, dễ bị đe dọa đến tính mạng. Trẻ thường bị khó thở, ngột ngạt. Nếu nhiễm nặng, cơ thể bị thiếu oxy trong máu, gây choáng, ngất khi đang vui chơi. Trường hợp nhiễm độc trầm trọng dễ bị tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời.

Chất NO2- còn tác dụng với các amin tạo thành nitrosamine-1, là hợp chất tiền ung thư. Hàm lượng nitrosamin cao khiến cơ thể không kịp đào thải, tích lũy lâu ngày trong gan gây nhiễm độc và ung thư gan.


Thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng chứa nhiều chất bảo quản nitrite nên cần hạn chế ăn.

Rau xanh, xúc xích, lạp xưởng… chứa nhiều nitrite
Do tính chất dễ hòa tan và tích hợp, các chất nitrite và nitrat dễ tồn lưu trong môi trường đất, nước rồi hấp thu vào rau củ từ việc sử dụng phân bón, và sự ô nhiễm bởi phân gia súc.

Các loại rau xanh, cây ăn quả… được bón nhiều phân hóa học hoặc trồng ở các vùng mà đất, nước bị ô nhiễm thường chứa nhiều nitrite.

Rau cải dùng để muối dưa cũng thường chứa nhiều nitrite. Khi chưa muối, hàm lượng chất này trong rau tương đối thấp, nhưng khi đem muối trong vài ngày đầu, hàm lượng nitrite tăng lên do quá trình vi sinh khử nitrat thành nitrite.

Tuy nhiên, chất này sẽ giảm dần và hết hẳn khi dưa có vị chua và màu vàng đẹp. Nhưng nếu để dưa quá lâu đến mức bị khú, hàm lượng nitrite lại tăng cao trở lại. Vì vậy, chúng ta không nên ăn dưa mới muối và nhất là dưa đã khú để tránh ngộ độc chất nitrite.

Đối với các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng, nem chua, thịt hun khói, thịt và cá đông lạnh…đều chứa nhiều chất bảo quản là các hợp chất của nitrite, nên có nguy cơ cao dễ gây ngộ độc chất này.

Vì vậy nếu bạn thích ăn những món này, hãy thận trọng, chỉ nên sử dụng một cách hợp lý để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Nếu muốn ăn, bạn nên chọn mua sản phẩm của các hãng thực phẩm có uy tín và chất lượng, vì họ sẽ sử dụng chất bảo quản ở mức cho phép, đỡ độc hại.

Nên ăn món luộc
Chất nitrite, nitrat dễ gây ngộ độc, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Vì vậy, chúng ta cần phải chế biến thực phẩm để giảm thiểu chất bảo quản độc hại này. Thứ nhất, bạn nên rửa kỹ thực phẩm bằng nước sạch, sau đó ngâm trong nước sạch hoặc dùng máy sục ozone để khử độc. Dưới tác dụng của máy khử ozone, chất NO2- được oxi hóa, chuyển thành NO3- ít độc hơn.

Thứ hai, muốn loại bỏ được ion NO2- , bạn nên luộc chín thực phẩm. Luộc trong nước sẽ giúp loại bỏ hầu hết lượng nitrite có trong thực phẩm. Trái lại, nếu bạn dùng cách chiên rán, nướng thực phẩm, khả năng loại bỏ nitrite thấp hơn so với luộc chín.

Đối với rau, củ, nên dùng tươi và sử dụng càng sớm càng tốt, bởi nếu để rau củ trong vài ngày lượng nitrat sẽ gia tăng. Các loại củ có hàm lượng nitrat cao cần gọt vỏ, thái mỏng, ngâm nước trong 15 phút trở lên trước khi chế biến. Riêng đối với các loại thực phẩm có ướp muối nitrat (diêm tiêu), tốt nhất là bạn chỉ nên sử dụng hạn chế.

Theo SKDS